Năm loại quạt nổi tiếng của Trung Quốc
Năm loại quạt nổi tiếng nhất Trung Quốc - quạt giấy đen Hàng Châu, quạt gỗ đàn hương Tô Châu, quạt tre Tử Cống Tứ Xuyên, quạt hoa hướng dương Quảng Đông Tân Hội và quạt xương trâu Triệu Khánh - là những viên ngọc sáng ngời của văn hóa quạt Trung Hoa. Chúng nổi tiếng với chất liệu độc đáo và tay nghề thủ công tinh xảo, mang giá trị phong phú và bề dày lịch sử lâu đời.
Quạt giấy đen Hàng Châu
Quạt giấy đen Hàng Châu có nguồn gốc từ thời Nam Tống và nổi tiếng với khả năng chịu mưa nắng mà không bị cong vênh. Quạt sử dụng tre làm sườn, một loại vật liệu dai và mịn, tạo nên sự vững chắc cho bề mặt quạt; và giấy dâu tằm làm bìa, một loại giấy có sợi mịn và độ bền tuyệt vời. Quy trình chế tác quạt trải qua hơn 80 bước, bao gồm chọn tre, chẻ sườn, cưa rãnh và lắp bìa. Bề mặt quạt được phủ nhiều lớp sơn mài hồng để đạt được màu đen bóng. Kết hợp tính thực dụng của việc che nắng che mưa với chất nghệ thuật của thư pháp và hội họa, chiếc quạt vừa là vật dụng thiết yếu hàng ngày vừa là một tác phẩm nghệ thuật quý giá.
Quạt gỗ đàn hương Tô Châu
Quạt gỗ đàn hương Tô Châu có nguồn gốc từ cuối triều đại nhà Minh và đầu triều đại nhà Thanh. Được làm từ gỗ đàn hương, nó có hương thơm lưu lại lâu dài và kết cấu cứng, mịn. Nghề thủ công sử dụng các kỹ thuật tinh xảo như vẽ, dập nổi và chạm khắc. Vẽ sử dụng một con dao đặc biệt để tạo ra các họa tiết rỗng tinh xảo trên bề mặt quạt, trong khi dập nổi sử dụng nhiệt độ cao để nung các họa tiết phức tạp. Việc chạm khắc đòi hỏi người nghệ nhân sử dụng dao thay vì cọ, khắc các họa tiết sống động vào gân và bề mặt quạt. Chiếc quạt hoàn thiện được chế tác tinh xảo và thơm ngát, sở hữu cả giá trị thẩm mỹ và giá trị sưu tầm, khiến nó trở thành vật phẩm yêu thích của các học giả và nữ giới trong giới thượng lưu.
Quạt lụa tre Tự Cung Tứ Xuyên
Quạt lụa tre Tự Cung Tứ Xuyên có nguồn gốc từ thời nhà Thanh. Chúng sử dụng trúc hoàng âm sơn, mọc ở những nơi râm mát và có sợi mảnh, mềm dẻo. Để tạo ra sản phẩm, các nghệ nhân chẻ tre thành những sợi mỏng như sợi tóc, sau đó đan chặt vào đế sứ. Sử dụng các kỹ thuật như hái, ép, bẻ và nối, các sợi được kết hợp khéo léo để tạo nên những họa tiết tinh xảo về hoa lá, chim muông, cá, côn trùng, phong cảnh và hình người. Toàn bộ quy trình được thực hiện hoàn toàn thủ công, mang lại một sản phẩm tinh xảo. Sản phẩm hoàn thiện sở hữu những hoa văn tuyệt đẹp và đường nét uyển chuyển. Được mệnh danh là "báu vật của nghệ thuật đan lát tre Trung Quốc", nó thể hiện đỉnh cao của kỹ thuật đan lát tre truyền thống Trung Quốc.
Quạt Hướng Dương Tân Hội
Quạt Hướng Dương Tân Hội, một đặc sản của Quảng Đông, có nguồn gốc từ thời Đông Tấn. Nó được làm từ lá cọ, một đặc sản của Tân Hội nổi tiếng với sợi lá rộng, mềm và dày. Quá trình sản xuất trải qua nhiều bước, bao gồm phơi nắng, cắt, rang, nướng và nhuộm. Đầu tiên, lá được phơi khô để định hình, sau đó được cắt tỉa theo hình dạng mong muốn. Tiếp theo, chúng được nướng và rang để làm mềm, rồi nhuộm màu để tạo ra nhiều màu sắc khác nhau. Cuối cùng, các mép lá được khâu lại và tay cầm được thêm vào. Chiếc quạt hướng dương thành phẩm nhẹ và mềm mại, bề mặt có thể được sơn hoặc thêu. Quạt xương trâu Triệu Khánh kết hợp chức năng làm mát thiết thực và chức năng trang trí, trở thành một biểu tượng sống động của văn hóa Lĩnh Nam.
Quạt Xương Trâu Triệu Khánh
Quạt Xương Trâu Triệu Khánh chủ yếu được làm từ xương trâu, chẳng hạn như xương chân và xương sườn, vốn nổi tiếng với độ cứng và mật độ đồng đều. Trong quá trình sản xuất, xương được cưa, chẻ, đục, tiện và mài cho đến khi mỏng như cánh ve sầu và trắng như ngọc. Sau đó, việc chạm khắc và khoét lỗ được thực hiện theo thiết kế. Kết hợp bề mặt quạt làm từ lụa, giấy gạo và các vật liệu khác, thông qua kỹ thuật khảm và dán, sản phẩm hoàn thiện mang vẻ đẹp thanh lịch và độc đáo. Kết cấu tự nhiên của xương trâu bổ sung cho các họa tiết quạt, khiến chúng có giá trị nghệ thuật đặc biệt.
Năm chiếc quạt nổi tiếng đã được trau chuốt qua nhiều năm, mỗi chiếc đều thể hiện sự thông thái và tận tâm của các nghệ nhân. Chúng không chỉ là những công cụ thiết thực để làm mát mà còn là vật lưu giữ hoàn hảo của nghề thủ công và văn hóa truyền thống, minh chứng cho di sản khéo léo của dân tộc Trung Hoa.